Tâm thần phân liệt là bệnh gì? | Safe and Sound

Tâm thần phân liệt là một loại bệnh loạn thần nặng tiến triển, có khuynh hướng mạn tính, làm cho người bệnh dẫn tách khỏi cuộc sống bên ngoài, thu dần vào thế giới bên trong. Theo các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý; người bị tâm thần phân liệt tình cảm trở nên khô lạnh dần, khả năng làm việc học tập ngày càng giảm sút, có những hành vi kì dị, khó hiểu.

Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Giáo dục học – Viện tâm lý và sức khoẻ tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khoẻ Cộng đồng và Phát triển

1. Thế nào là tâm thần phân liệt?

Các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý cho biết tâm thần phân liệt là một bệnh tâm thần nặng, khá phổ biến trên thế giới với tỷ lệ khoảng 0,3-0,5% dân số. Bệnh thường phát sinh ở lứa tuổi 18-40 tuổi.

Nhiều người bệnh bị tâm thần phân liệt từ khi còn trẻ và kéo dài suốt cuộc đời. Trong thời gian bị bệnh, người bệnh trở nên xa lánh những người khác, ít giao tiếp, nói chuyện với người thân; trở nên trầm tư, lo âu hay sợ hãi, thậm chí hoang tưởng nặng.

Ảnh 1: Tâm thần phân liệt là một bệnh tâm thần nặng

2. Biểu hiện lâm sàng của bệnh tâm thần phân liệt

Theo quan điểm cổ điển, các bác sĩ tâm thần cho rằng biểu hiện lâm sàng của bệnh tâm thần phân liệt bao gồm các triệu chứng âm tính và dương tính.

2.1. Các triệu chứng dương tính (loạn thần)

Đây là các triệu chứng được các bác sĩ tâm thần gọi là những triệu chứng loạn thần bởi chúng là phần thêm vào trạng thái tâm thần của một người, tạo ra những cách suy nghĩ và hành động mới mà chỉ xuất hiện trong tâm thần phân liệt.

- Ảo thanh/nghe giọng nói: Đây là điều thường gặp, và có thể xảy ra thỉnh thoảng hoặc luôn luôn. Giọng nói có thể ồn ào hay nhẹ nhàng, gây xáo trộn hay tiêu cực, của một người quen hay không quen, nam hay nữ.

- Ảo giác: Theo các bác sĩ tâm thần, bệnh nhân tâm thần phân liệt xuất hiện những ảo giác bao gồm nhìn thấy những thứ không có ở đó, nhưng đối với người bệnh tâm thần phân liệt thì lại trông rất thật và những ảo giác này thường rất bạo lực và ghê rợn.

- Cảm nhận được những cảm giác khiến họ khăng khăng rằng đang có những sinh vật khó chịu, chẳng hạn như kiến bò trên hoặc dưới da họ.

- Ngửi thấy và nếm được những thứ không thể xác định được là có thể xảy ra và người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt giữa mùi và vị.

- Những điều hoang tưởng, những niềm tin như đinh đóng cột. Theo các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý, người bệnh tâm thần phân liệt tin tưởng hoàn toàn vào những điều này bất chấp các bằng chứng chứng minh ngược lại. Họ có thể nghĩ rằng họ nổi tiếng và/hoặc đang bị truy đuổi hay bị hại.

- Cảm giác bị kiểm soát bởi một kẻ hoang tưởng tôn giáo hay độc tài chẳng hạn, nó xâm chiếm lấy người bệnh. Những niềm tin này có thể khiến họ hành động khác đi.

2.2. Các triệu chứng âm tính (thu mình)

Theo các bác sĩ tâm thần, những triệu chứng này được gọi là âm tính bởi chúng thể hiện sự mất đi các chức năng, suy nghĩ hay hành vi nhất định vốn có ở người khoẻ mạnh, nhưng lại không có ở người tâm thần phân liệt. Các triệu chứng âm tính bao gồm:

- Khó khăn trong giao tiếp, gây ra những thay đổi trong ngôn ngữ cơ thể, thiếu giao tiếp bằng ánh mắt và thiếu mạch lạc.

- Cảm xúc chai lì. Theo các bác sĩ tâm thần, bệnh nhân tâm thần phân liệt suy giảm nghiêm trọng trong các loại phản ứng. Người bệnh không thích thú với các hoạt động.

- Mệt mỏi có thể gây ra sự lờ đờ, thay đổi thói quen ngủ; không ra khỏi giường hoặc ngồi một chỗ trong thời gian dài.

- Mất ý chí hay động lực khiến người bệnh tâm thần phân liệt thấy khó khăn, thậm chí không thể tham gia vào các hoạt động thường nhật.

- Trí nhớ và khả năng tập trung kém. Các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý cho biết người bệnh tâm thần phân liệt không có khả năng lên kế hoạch hay đặt ra các mục tiêu, gặp khó khăn trong việc giữ mạch suy nghĩ hay đối thoại.

- Không có khả năng đương đầu với các nhiệm vụ thường ngày. Người bệnh tâm thần phân liệt ngừng tự chăm sóc bản thân cả về cá nhân lần công việc gia đình.

- Thu mình khỏi các hoạt động xã hội và cộng đồng cũng là một trong các đặc trưng của người bệnh tâm thần phân liệt theo các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý.